Het Lucifer Effect gaat over het beruchte gevangenisexperiment van Philip Zimbardo, waaruit blijkt dat mensen als u en ik onder bepaalde omstandigheden tot gruwelijke dingen in staat zijn. In een nagebootste gevangenis kregen ‘normale' studenten willekeurig de rol van bewaker of van gevangene toebedeeld. Hoewel het de bedoeling was het experiment twee weken lang te laten duren, moest het na zes dagen worden afgebroken omdat de studenten geen onderscheid meer konden maken tussen spel en werkelijkheid. Twee gevangen waren na een zenuwinzinking afgevoerd, een gevangene was in hongerstaking, een lag non-stop te schreeuwen in de isoleercel, de overigen gaven afgestompt en apathisch gehoor aan de bevelen van de bewakers te marcheren, zich op te drukken en seksuele spelletjes te doen.

Zimbardo voelde zich schuldig dat hij niet eerder had ingegrepen en kon decennia lang geen boek over dit onderwerp schrijven. Pas toen hij in 2006 getuigendeskundige was bij het Abu Ghraib-proces voor een Amerikaanse soldaat die beschuldigd werd van martelpraktijken realiseerde hij het belang van zijn onderzoek. Zimbardo wist maar al te goed dat dit geen individuele uitwassen waren maar gewone mensen die zich door de groepsdynamiek lieten verleiden.

Het Lucifer Effect biedt een huiveringwekkend ooggetuigenverslag van de manier waarop mensen slecht gedrag kunnen rechtvaardigen en doorzetten, terwijl ze weten dat ze daarmee anderen leed berokkenen. In dit boek doet Zimbardo van dag tot dag verslag van de gebeurtenissen, waarbij hij de analogie met de gebeurtenissen in Abu Garib laat zien. Ook haalt hij andere wetenschappelijke experimenten aan, waaronder het onderzoek naar de gehoorzaamheid om iemand te elektrocuteren van zijn voormalige klasgenoot Stanley Milgram.